top of page

आरोग्यरहस्य लेखमाला ९

वाचक हो, चला आजपासून आपण सहज सुलभ आरोग्यप्राप्तीची रहस्य जाणून घेऊयात!


मला आज पोटात कसंतरीच 😒 होतंय, आज जडं अन्न नको!

मी हलकं-फुलकं काहीतरी खाईन! हे जडं नि हलकं अन्न काय असत?, नि त्यामागील आयुर्वेद संदर्भ काय?, ते पाहूयात!

  • जड अन्न म्हणजे गुरु आहार

  • हलके अन्न म्हणजे लघु आहार






गुरु लघु आहाराची चर्चा करताना द्रव्य - स्वभाव, संस्कार, मात्रा, अन्नकाल आदि. बाबींचा

विचार करावा लागतो.


स्वभाव :- काही पदार्थ स्वभावतःच गुरू असतात. (उदा. श्रीखंड 😋, मांसाहार 🍗🍖🍤 इ.) तर काही स्वभावतःच लघु असतात. (उदा. साळीच्या लाह्या, कुरमुरे इ.)


संस्कार :- दूधापासून बनवलेले खवा, रबडी, श्रीखंड आदि. पदार्थ गुरु असतात तर दूधात सुंठ 🥛 घातली कि, ते लघु होते. म्हणजे संस्काराने जसे आपले स्वभाव गुण बदलता येतात तसेच अन्नसंस्काराने अन्नाचे गुण 🍿🥣 बदलतात बरं का!


मात्रा :- मात्रा म्हणजे प्रमाण.

श्रीखंड असले की, पोटास तडस लागेपर्यंत न खाता थोडे घास कमी खाणे किंवा त्यावेळी भात न खाणे अशा युक्त्या आपण करतो कि नाही ? हाच मात्रा विचार!


अन्न :- ताप असेल किंवा अजीर्ण झाले असेल तर आपण काय करतो बरं? भाताची किंवा मूगाची पेज 🍵 पितो, राजगीरा लाडू खातो हा विचार अंगवळणी पडलाय ना आपल्या!


काल :- रात्री उशीरा जेवून लगेच झोपल्याने अपचन होते 😦,आळस येतो 😔 कालांतराने वजन वाढते हे ऐव्हाना सर्वांना माहित असेलंच!


---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------


डाॅ.मंगेश देसाई आयुर्वेदाचार्य पिंपळे सौदागर, पुणे.

19 views0 comments

Recent Posts

See All
bottom of page